Mitral Kapak Darlığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Mitral kapak darlığı, kalbinizin sol kulakçığı ile sol karıncığı arasındaki mitral kapağın tam açılamaması durumudur. Bu daralma, sol kulakçıktan karıncığa kan geçişini zorlaştırır ve kalpte basınç artışına yol açar. Mitral darlığın en sık nedeni romatizmal ateş sonrası gelişen kapak hasarıdır. Hastalık, uzun süre belirti vermeden ilerleyebilir ve zamanla kalp yetmezliği gibi ciddi sorunlara yol açabilir.

Mitral darlığı, kapak yaprakçıklarının kalınlaşması, kireçlenmesi veya yapışması ile oluşur. Erken dönemde düzenli takip ve risk faktörlerinin kontrolü önemlidir. İleri derece mitral darlığında ise cerrahi veya girişimsel tedaviler gündeme gelir.

Mitral Kapak Darlığı Nedir?

Mitral kapak darlığında, kalbinizdeki mitral kapak tam olarak açılamaz ve darlık oluşur. Darlık geliştiğinde kanın sol kulakçıktan sol karıncığa geçişi zorlaşır. Sağlıklı bir mitral kapak, her kalp atışınızda tamamen açılıp kapanarak kanın serbestçe akmasını sağlar. Mitral darlıkta ise, kapak yaprakçıkları kalınlaşır, sertleşir ve birbirine yapışır. Bu durum, kanın dar bir delikten geçmeye çalışmasına benzer. Sonuç olarak, kan sol kulakçıkta birikir ve buradaki basınç yükselir. Uzun süreli basınç artışı çeşitli komplikasyonlara yol açabilir.

Mitral Kapak Darlığı Dereceleri Nelerdir?

Mitral kapak darlığı, kapak alanının küçülme miktarına göre derecelendirilir. Bu derecelendirme, hastalığın ciddiyetini anlamak, belirtilerin nedenini saptamak ve en uygun tedavi yöntemini seçmek için hayati bir öneme sahiptir. Mitral kapak alanının normalde 4-6 cm² civarında olduğunu unutmamalısınız. Darlık, kapak alanı 2.5 cm²’nin altına düştüğünde klinik olarak önemli hale gelir.

Mitral kapak darlığının dereceleri şu şekilde sınıflandırılır:

Hafif mitral darlık: Mitral kapak alanı 1.5 – 2.5 cm² arasındadır. Genellikle belirgin belirti vermez. Hastaların çoğu bu aşamada ilaç tedavisi veya müdahale gerektirmeden düzenli takip edilir.

Orta dereceli mitral darlık: Mitral kapak alanı 1.0 – 1.5 cm² arasındadır. Bu aşamada hastalar eforla nefes darlığı veya yorgunluk gibi belirtiler yaşamaya başlayabilir. Kalp üzerindeki yük artmaya başladığı için düzenli takip daha da önem kazanır.

Ciddi mitral darlık: Mitral kapak alanı 1.0 cm²’nin altındadır. Bu durum, kan akışının ciddi şekilde kısıtlandığını gösterir. Hastalar istirahatte bile nefes darlığı, çarpıntı veya yorgunluk gibi belirgin şikayetler yaşar. Bu aşamada genellikle cerrahi veya girişimsel tedavi seçenekleri gündeme gelir.

Mitral Kapak Darlığı Belirtileri Nelerdir?

Mitral kapak darlığı, hafif derecedeyken uzun yıllar boyunca belirti vermeyebilir. Hastalık ilerledikçe ve kapaktaki darlık arttıkça, artan basınç nedeniyle belirtiler ortaya çıkmaya başlar. En sık görülen belirtiler nefes darlığı, yorgunluk ve çarpıntıdır.

Mitral darlığının başlıca belirtileri şunlardır:

• Efor sırasında veya geceleri yattığınızda ortaya çıkan nefes darlığı, en yaygın belirtidir. Akciğerlerinizde kan birikmesi (pulmoner konjesyon), bu duruma neden olur.
• Kalbinizin vücuda yeterli kanı pompalayamaması, enerji eksikliği ve sürekli yorgunluk hissi yaratır.
• Kalbinizin atışlarının düzensizleşmesi (özellike atriyal fibrilasyon geliştiğinde), çarpıntı hissine yol açabilir.
• Büyüyen sol kulakçık, ses tellerini kontrol eden bir sinire baskı yaparak ses kısıklığına neden olabilir (Ortner sendromu).
• Nadir olsa da, kalbinizin zorlanmasıyla göğüs ağrısı hissedebilirsiniz.
• Akciğerlerinizdeki kan birikimi, bazen kanlı balgam eşliğinde öksürüğe yol açabilir.

Mitral Kapak Darlığı Neden Olur?

Mitral kapak darlığının en sık görülen nedeni, romatizmal ateş adı verilen bir hastalıktır. Bunun dışında kapak kireçlenmesi veya doğuştan kapak anomalileri de rol oynayabilir.

Mitral kapak darlığına yol açan başlıca durumlar şunlardır:

• Romatizmal Kalp Hastalığı: Çocukluk veya ergenlik döneminde geçirilmiş olan romatizmal ateşin bir komplikasyonudur. Vücudun bağışıklık sistemi, kalp dokusuna saldırarak mitral kapağın kalınlaşmasına, sertleşmesine ve yapışmasına neden olur. Bu durum, belirtilerin ortaya çıkması için genellikle 10-20 yıl gibi uzun bir süre gerektirir.
• Doğuştan Gelen Bozukluklar: Çok nadiren, mitral kapak darlığı doğuştan da olabilir.
• Kalsifikasyon (Kireçlenme): Yaşlanmaya bağlı olarak mitral kapak halkasında kireçlenme oluşumu, darlığa neden olabilir.
• Tümörler: Kalpte nadir görülen tümörler de kapak fonksiyonlarını bozabilir.

Mitral Kapak Darlığı Tanısı Nasıl Konur?

Mitral kapak darlığı tanısı, doktorunuzun yapacağı fizik muayene ve çeşitli kardiyolojik testler ile konur. Tanı için en önemli araç, kalbinizin yapısını ve kapaktaki darlığı detaylı olarak gösteren ekokardiyografi (kalp ultrasonu)’dir.

Mitral kapak darlığı tanısında kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:

• Fizik muayenede, doktorunuz, kalp seslerinizi dinleyerek darlığa özgü üfürüm seslerini duyabilir.
• Ekokardiyografi (EKO), kalp ultrasonu olarak bilinir. Bu test, mitral kapağınızın yapısını, darlığın derecesini ve kanın akış hızını net bir şekilde gösterir.
• Transözofageal ekokardiyografi (TEE), endoskopi benzeri bir yöntemle yemek borusundan yapılan bir ultrasondur. Mitral kapağın daha detaylı görüntülerini sağlar. İşlemden önce pıhtı olup olmadığını kontrol etmek için sıklıkla kullanılır.
• Elektrokardiyografi (EKG), kalbinizin elektriksel aktivitesini kaydederek düzensiz kalp ritmi (atriyal fibrilasyon) veya sol kulakçığın büyümesi gibi belirtileri gösterebilir.
• Akciğer grafisi (Röntgen), akciğerlerdeki kan birikimi veya kalp büyümesi gibi bulguları değerlendirmek için kullanılır.

Mitral Kapak Darlığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Mitral kapak darlığı tedavisi, hastalığın derecesine, belirtilerinize ve kalbinizin durumuna göre belirlenir. Hafif dereceli mitral darlıkta genellikle düzenli takip yeterlidir. Ancak, belirtileriniz ortaya çıktığında veya darlık ciddileştiğinde, kapak tamiri veya değişimi gibi müdahaleler gerekir.

Mitral kapak darlığı tedavisinde uygulanan yöntemler şunlardır:

İlaç Tedavisi

Belirtilerinizi hafifletmek ve olası komplikasyonları önlemek için ilaçlar kullanılabilir.

• Atriyal fibrilasyon (kalp ritim bozukluğu) olan hastalarda pıhtı oluşumunu ve inme riskini azaltmak için kan sulandırıcılar kullanılır.
• Akciğerlerinizde biriken fazla sıvıyı atmak için idrar söktürücü ilaçlar verilebilir.

Girişimsel Tedavi (Mitral Balon Valvüloplasti)

Mitral balon valvüloplasti, mitral kapak darlığının en yaygın ve etkili girişimsel tedavisidir. Bu işlem, kasık damarınızdan girilerek özel bir balon kateterin daralmış mitral kapağa kadar ilerletilmesiyle yapılır. Kapak hizasına gelindiğinde balon şişirilerek yapışmış kapak yaprakçıkları birbirinden ayrılır ve kapak genişletilir. Özellikle romatizmal ateşe bağlı, yapısı uygun ve kireçlenmesi az olan hastalarda çok başarılı sonuçlar verir.

Cerrahi Tedavi (Açık Kalp Ameliyatı)

Girişimsel yöntemin uygun olmadığı durumlarda cerrahi seçenekler değerlendirilir. Mitral kapağın yapısı uygunsa, kapak cerrahi olarak tamir edilebilir. Kapak tamirinin mümkün olmadığı durumlarda, hasarlı kapak çıkarılarak yerine mekanik veya biyolojik yeni bir kapak takılır.

Mitral Kapak Darlığı ve Beslenme

Mitral kapak darlığı olan hastalar için beslenmede dikkat edilmesi gerekenler:

• Aşırı tuz, vücudunuzda sıvı birikimine neden olarak kalbinizin iş yükünü artırır ve nefes darlığı gibi belirtileri kötüleştirebilir.
• Aşırı kafein ve alkol, kalpte ritim bozukluklarını (atriyal fibrilasyon) tetikleyebilir.
• Bol meyve, sebze ve lifli gıdalar içeren bir diyetle kalp sağlığınızı destekleyin.

Mitral Kapak Darlığı ve Egzersiz

Hafif mitral darlığı olanlar düzenli yürüyüş gibi düşük tempolu egzersizler yapabilir. İleri darlıkta ağır aktivitelerden kaçınmak gerekir.

Mitral Kapak Darlığı Riskleri Nelerdir?

Tedavi edilmeyen mitral kapak darlığı, kalbinizin ve akciğerlerinizin üzerindeki baskıyı artırarak ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Kalp yetmezliği, atriyal fibrilasyon, inme ve pulmoner hipertansiyon bu risklerin başında gelir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Mitral kapak darlığı tanısı aldıysanız, düzenli kontrollerinizi aksatmamalısınız. Eğer daha önce belirti vermeyen hastalığınızda nefes darlığı, göğüs ağrısı veya çarpıntı gibi yeni belirtiler ortaya çıkarsa, vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmalısınız.

Aşağıdaki durumlarda acil tıbbi değerlendirme gereklidir:

• Aniden başlayan veya eforla gelen şiddetli nefes darlığı yaşarsanız.
• Göğüs ağrısı veya çarpıntı şikayetleriniz artarsa.
• Bacaklarınızda, ayaklarınızda veya karın bölgenizde ani şişlikler oluşursa.
• Bilinç kaybı veya bayılma ataklarınız olursa.

Referans: Mitral Stenosis