Mitral Kapak Yetmezliği Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Mitral Kapak Yetmezliği Nedir?

Mitral kapak yetmezliği, kalbin sol kulakçığı ile sol karıncığı arasında bulunan mitral kapağın tam kapanmaması ve bir miktar kanın geri sızması durumudur. Normalde, mitral kapak, kanın sol kulakçıktan sol karıncığa geçişini sağlar ve geri kaçmasını engeller. Ancak yetmezlik durumunda, kapak düzgün kapanmadığından, kanın bir kısmı sol kulakçığa geri kaçar. Bu, kalbin daha fazla çalışmasına ve zamanla yorulmasına neden olabilir. Mitral kapak yetmezliği, hafif olabileceği gibi, ciddi belirtilerle kendini gösteren bir durum da olabilir.

Bu durum, doğuştan gelen bir sorun olabileceği gibi, sonradan da gelişebilir. Her yaşta görülebilir, ancak altta yatan nedenlere bağlı olarak farklı gruplarda daha sık rastlanır. Yazının devamında, bu durumun nedenlerini, belirtilerini ve tedavi seçeneklerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Mitral Kapak Yetmezliği Neden Olur?

Mitral kapak yetmezliğinin birçok farklı nedeni olabilir. En yaygın nedenlerden biri, mitral kapak prolapsusu adı verilen durumdur. Bu durumda, kapağın yaprakçıkları normalden daha esnek veya gevşektir ve kapanırken hafifçe geri kaçar. Çoğu zaman bu durum hafif seyreder, ancak bazı hastalarda yetmezliğe yol açabilir. Romatizmal ateş de başka bir önemli nedendir. Romatizmal ateş, kapağın kalınlaşmasına ve sertleşmesine neden olarak kapanmasını zorlaştırabilir.

Kalp krizi, mitral kapağı destekleyen kaslara veya bağ dokularına zarar verebilir ve mitral kapak yetmezliğine yol açabilir. Ayrıca, kalp kasının zayıflamasına neden olan kardiyomiyopati gibi durumlar da kapağın işlevini etkileyebilir. Enfeksiyonlar, özellikle endokardit, kapağa zarar verebilir. Nadiren, doğuştan gelen kapak anomalileri veya bağ dokusu hastalıkları da yetmezliğe neden olabilir. Altta yatan neden, tedavi planını şekillendiren önemli bir faktördür.

Mitral Kapak Yetmezliğinin Belirtileri Nelerdir?

Mitral kapak yetersizliği, hafif formlarında genellikle belirti vermez ve yıllarca fark edilmeyebilir. Ancak yetersizlik ilerledikçe ve kalp fonksiyonlarını etkilemeye başladıkça çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir.

Nefes darlığı mitral kapak yetmezliğinde en sık görülen belirtidir. Başlangıçta sadece fiziksel aktivite sırasında hissedilirken, hastalık ilerledikçe dinlenme halinde de ortaya çıkabilir. Kalbin vücuda yeterli kanı pompalayamaması nedeniyle aşırı yorgunluk hissedilebilir. Düzensiz veya hızlı kalp atışları (çarpıntı) ve özellikle efor sırasında göğüs ağrısı görülebilir. Kalp yetmezliğine bağlı olarak vücutta sıvı birikimi sonucu ayak bileklerinde ve bacaklarda şişlik gelişebilir. Özellikle geceleri veya yatar pozisyonda kötüleşen, bazen kanlı olabilen öksürük ortaya çıkabilir. İleri derecede mitral kapak yetersizliğinde, beyne yetersiz kan akışı nedeniyle baş dönmesi veya bayılma gelişebilir.

Mitral kapak yetersizliği bazı durumlarda aniden gelişebilir (akut mitral yetersizlik) ve bu durumda belirtiler daha şiddetli ve ani başlangıçlı olabilir. Akut mitral yetersizlik, genellikle kalp krizi, kapak desteğinin ani kopması (korda rüptürü) veya enfektif endokardit sonucu gelişir ve acil tıbbi müdahale gerektirir.

Mitral Kapak Yetmezliği Nasıl Teşhis Edilir?

Mitral kapak yetmezliğinin teşhisinde ilk adım, şikayetlerin ve sağlık geçmişinin dikkatlice incelenmesidir. Örneğin, nefes darlığı, yorgunluk veya çarpıntı gibi belirtiler bu süreçte önemli ipuçları sağlar. Fiziksel muayene sırasında, stetoskopla kalp dinlendiğinde üfürüm adı verilen anormal bir ses duyulabilir. Bu ses, kanın mitral kapaktan geri sızması nedeniyle oluşur ve yetmezliğin varlığına işaret edebilir.

Teşhisi doğrulamak için en sık kullanılan yöntem ekokardiyografidir, yani kalp ultrasonudur. Bu test, kapağın yapısını, yetmezliğin derecesini ve kalbin diğer bölümlerinin nasıl çalıştığını detaylı bir şekilde gösterir. Elektrokardiyogram (EKG) testi, kalbin ritmini ve yapısal özelliklerini değerlendirmek için uygulanabilir. Bazı durumlarda, manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya stres testi gibi ek yöntemler gerekebilir. Bu testler, hastalığın ciddiyetini anlamak ve uygun tedavi planını oluşturmak için kritik bilgiler sağlar.

Mitral Kapak Yetmezliği Dereceleri

Mitral kapak yetmezliği, yetmezliğin şiddetine göre genellikle dört dereceye ayrılır.

• Hafif (1. Derece) mitral yetmezlikte çok az miktarda kan geriye kaçar, genellikle belirti vermez ve tedavi gerektirmez. Düzenli takip yeterlidir.
• Orta (2. Derece) mitral yetmezlikte daha fazla kan geriye kaçar, bazı hastalarda hafif belirtiler görülebilir. Genellikle düzenli takip ve gerekirse ilaç tedavisi önerilir.
• Orta-İleri (3. Derece) mitral yetmezlikte önemli miktarda kan geriye kaçar, belirtiler daha belirgindir. Tedavi genellikle gereklidir ve duruma göre cerrahi düşünülebilir.
• İleri (4. Derece) mitral yetmezlikte çok miktarda kan geriye kaçar, belirtiler genellikle şiddetlidir ve kalp yetmezliği riski yüksektir. Çoğu durumda cerrahi tedavi gereklidir.

Mitral Kapak Yetmezliği Nasıl Tedavi Edilir?

Mitral kapak yetmezliğinin tedavisi, hastalığın şiddetine, belirtilerinize ve genel sağlık durumunuza bağlıdır. Hafif vakalarda, düzenli takip ve yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olabilir. Bu durumda, kalp sağlığınızı korumak için tansiyonu kontrol altında tutmanız, sağlıklı bir diyet uygulamanız ve sigarayı bırakmanız önerilir. Fiziksel aktivite, doktorunuzun önerdiği seviyede tutulmalıdır.

İlaçlar genellikle belirtileri kontrol etmek ve kalp üzerindeki yükü azaltmak için kullanılır, ancak kapak yetersizliğini tedavi etmezler. Diüretikler (idrar söktürücüler) vücuttaki fazla sıvıyı atmaya yardımcı olarak nefes darlığı ve şişlik gibi belirtileri azaltır. ACE İnhibitörleri ve ARB’ler kan basıncını düşürerek kalbin iş yükünü azaltır. Beta blokerler kalp hızını yavaşlatarak kalbin iş yükünü azaltır. Atriyal fibrilasyon gibi ritim bozuklukları varsa, kan pıhtısı oluşumu riskini azaltmak için antikoagülanlar (kan sulandırıcılar) kullanılabilir.

Orta-ileri ve ileri derece mitral kapak yetersizliğinde veya belirtilerin kontrol edilemediği durumlarda cerrahi tedavi gerekebilir. Mümkün olduğunca mitral kapak tamiri (valvüloplasti) tercih edilen yöntemdir. Kapak yapısı bozulmadan, kapağın yeniden şekillendirilmesi ve normal fonksiyonuna kavuşturulması amaçlanır. Kapağın tamir edilemediği durumlarda, mitral kapak değişimi yapılır. Hasarlı kapak çıkarılır ve yerine mekanik veya biyolojik yapay bir kapak takılır.

MitraClip ile Mitral Kapak Yetmezliği Tedavisi

MitraClip, son yıllarda mitral kapak yetmezliği tedavisinde önemli bir alternatif haline gelen, ameliyatsız bir tedavi yöntemidir. Özellikle açık kalp ameliyatı riski yüksek olan hastalarda tercih edilmektedir. MitraClip, mitral kapak yetmezliğinin ameliyatsız tedavisi için geliştirilen, küçük bir klips benzeri cihazdır. Bu cihaz, kalp çalışmaya devam ederken, kasıktan yapılan bir girişimle yerleştirilerek mitral kapak yaprakçıklarını birleştirmek ve kaçağı azaltmak için kullanılır. MitraClip işlemi, açık kalp ameliyatına göre daha az invaziv bir yöntemdir ve göğüs kafesi açılmadan, kalp durdurulmadan ve kalp-akciğer makinasına ihtiyaç duyulmadan gerçekleştirilir.

Mitral Kapak Yetmezliği Riskleri

Tedavi edilmeyen mitral kapak yetmezliği, zamanla çeşitli komplikasyonlara yol açabilir:

• Mitral kapak yetmezliği nedeniyle kalbin iş yükü artar ve zamanla kalp kası zayıflayarak kalp yetmezliği gelişebilir.
• Sol kulakçığın genişlemesi, atriyal fibrilasyon adı verilen ritim bozukluğuna yol açabilir, bu durum inme riskini artırır.
• Sol kulakçıktaki basıncın artması, zamanla akciğer damarlarında basınç artışına (pulmoner hipertansiyon) neden olabilir.
• Atriyal fibrilasyon gelişirse, sol kulakçıkta pıhtı oluşumu ve bunun beyne gitmesi sonucu inme riski artar.
• İleri derecede mitral yetersizliği olan ve tedavi edilmeyen hastalarda ani kardiyak ölüm riski mevcuttur.

Mitral Kapak Yetersizliği ile Yaşam

Mitral kapak yetersizliği tanısı alan hastalar için bazı yaşam tarzı değişiklikleri önemlidir. Hastalar, hastalığın ilerleyişini takip etmek için düzenli olarak kardiyolog kontrolüne gitmelidir. Tuzu sınırlamak, sağlıklı bir diyet uygulamak ve sıvı alımını hekim tavsiyesine göre ayarlamak önemlidir. Hekim tavsiyesine uygun düzeyde fiziksel aktivite yapılmalıdır, ağır egzersizler genellikle önerilmez. Sigara kullanımı kalp hastalıklarını kötüleştirebilir, bu nedenle bırakılması önemlidir.

Kalp kapak hastalığı olan kişilerde, enfektif endokardit riski yüksektir. Bu nedenle, diş işlemleri ve cerrahi işlemler öncesi antibiyotik profilaksisi gerekebilir. Mitral kapak yetersizliği olan kadınlar, gebelik planladıklarında mutlaka kardiyologlarına danışmalıdır.

Sonuç

Mitral kapak yetersizliği, erken tanı ve uygun tedavi ile iyi yönetilebilen bir kalp kapak hastalığıdır. Hafif ve orta derecede yetersizliği olan hastalar genellikle ilaç tedavisi ve düzenli takip ile izlenebilirken, ileri derecede yetersizliği olan hastalarda cerrahi veya MitraClip gibi girişimsel yöntemler gerekebilir.

MitraClip, özellikle açık kalp cerrahisi riski yüksek olan hastalarda umut verici bir tedavi alternatifi sunmaktadır. Her hasta için en uygun tedavi seçeneği, hastanın durumuna, kapak yapısına ve diğer faktörlere göre bireysel olarak değerlendirilmelidir.

Referans: Mitral Regurgitation