ASD Kapatma
ASD kapatma, kalbin üst odacıkları (atriyumlar) arasındaki duvarda bulunan deliğin (Atriyal Septal Defekt) kapatılması işlemidir. Bu işlem, kalp içindeki kan akışını normalleştirmek, kalbin ve akciğerlerin iş yükünü azaltmak ve ileride oluşabilecek kalp yetmezliği, ritim bozuklukları ve pulmoner hipertansiyon gibi ciddi komplikasyonları önlemek amacıyla yapılır.
Atriyal Septal Defekt (ASD) Nedir?
Atriyal septal defekt (ASD), kalbin kulakçıkları arasında doğuştan var olan bir deliktir. Bu delik, normalde kanın sol ve sağ kulakçık arasında karışmasını önleyen bir bariyerin eksik veya tam oluşmaması nedeniyle ortaya çıkar.
Normalde kalbin sağ ve sol kulakçıkları (atriyumlar) birbirinden tamamen ayrıdır. Ancak ASD varsa, bu bölmede açıklık bulunur ve oksijen açısından zengin kan ile oksijeni azalmış kan birbiriyle karışabilir. Bu da kalbin ve akciğerlerin ekstra çalışmasına neden olabilir.
Küçük ASD’ler bazen fark edilmeden kalabilir ve zamanla kendiliğinden kapanabilir. Ancak daha büyük delikler, yıllar içinde kalbin sağ tarafında genişlemeye, ritim bozukluklarına, akciğerlerde yüksek basınca (pulmoner hipertansiyon) ve zamanla kalp yetmezliğine yol açabilir. ASD’nin boyutu ve konumu, kişinin yaşadığı belirtileri ve tedavi gerekliliğini belirleyen önemli faktörlerdir.
ASD Neden Olur ve Kimlerde Görülür?
ASD genellikle anne karnında kalbin gelişimi sırasında oluşan bir kusurdur ve tam olarak neden meydana geldiği her zaman bilinmez. Genetik faktörler rol oynayabilir. Örneğin, ailede doğuştan kalp hastalığı öyküsü varsa, ASD riski artabilir. Ayrıca, gebelik sırasında annenin karşılaştığı bazı durumlar, örneğin diyabet, belirli ilaçların kullanımı veya enfeksiyonlar, bu tür kalp kusurlarının olasılığını artırabilir. ASD, her yaşta ve cinsiyette görülebilir, ancak kadınlarda biraz daha sık rastlandığı bilinmektedir. Küçük delikler bazen kendiliğinden kapanabilir, özellikle çocukluk döneminde, ancak daha büyük delikler genellikle müdahale gerektirir.
ASD Belirtileri Nelerdir?
ASD belirtileri, deliğin büyüklüğüne ve kişinin yaşına bağlı olarak değişebilir. Küçük delikler genellikle belirti vermez ve tesadüfen, başka bir nedenle yapılan bir sağlık kontrolünde fark edilebilir. Ancak daha büyük delikler, kalbin ve akciğerlerin fazla çalışmasına neden olarak bazı belirtilere yol açabilir. Çocuklarda büyüme geriliği, sık solunum yolu enfeksiyonları veya yorulma gibi durumlar gözlenebilir. Yetişkinlerde ise nefes darlığı, yorgunluk, çarpıntı veya bacaklarda şişme gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Nadiren, ASD ilerlediğinde kalp yetmezliği veya akciğerlerde yüksek basınç (pulmoner hipertansiyon) gibi ciddi sorunlara yol açabilir. Belirtiler her zaman net olmayabilir, bu yüzden düzenli sağlık kontrolleri ve kalp değerlendirmeleri, özellikle risk faktörleri varsa, önemli bir rol oynar.
ASD Tanısı Nasıl Konur?
ASD’nin tanısı genellikle kalp muayenesi ve bazı görüntüleme testleriyle konulur. Bir stetoskopla yapılan muayenede, kalpte anormal bir ses (üfürüm) duyulabilir. En sık kullanılan tanı yöntemi ekokardiyografi, yani kalbin ultrasonla görüntülenmesidir. Bu test, kalbin iç yapısını ve kan akışını detaylı bir şekilde gösterir, deliğin boyutunu ve yerini belirler. Bazen, daha ayrıntılı bilgi için manyetik rezonans görüntüleme (MRI) veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi yöntemler kullanılabilir. Ayrıca, kalp kateterizasyonu adı verilen bir işlemle, kalbin içindeki basınçlar ölçülerek ve delik doğrudan görüntülenerek durum değerlendirilebilir. Bu testler, ASD’nin ciddiyetini anlamak ve tedavi planını oluşturmak için gereklidir.
Neden Kapatılması Gerekebilir?
Her ASD kapatılmak zorunda değildir. Ancak delik büyükse, kalpte belirgin büyüme varsa ya da kişi nefes darlığı, çabuk yorulma gibi belirtiler yaşıyorsa, kapatma işlemi önerilebilir. Müdahale edilmediğinde kalp üzerindeki yük zamanla artabilir ve ileri yaşlarda kalıcı hasar oluşabilir.
ASD kapatma işlemi, bu riski azaltmak için yapılır. Amaç, kulakçıklar arasındaki geçişi tamamen ortadan kaldırarak kanın doğru yönde akmasını sağlamaktır.
ASD Kapatma İşlemi Nasıl Yapılır?
ASD kapatma işlemi, uygun vakalarda genellikle kateter yöntemiyle, yani ameliyatsız bir şekilde gerçekleştirilebilir. Bu yöntem, deliğin boyutuna ve konumuna bağlı olarak tercih edilir ve çoğu hasta için daha az invaziv bir seçenektir.
Kateter ile ASD kapama yöntemi, çoğu uygun vakada tercih edilen bir seçenektir. Bu işlemde kasıktan bir damar yoluyla kalbe ince bir kateter ilerletilir. Bu kateterin ucunda özel bir kapatma cihazı (şemsiye benzeri bir yapı) bulunur. Delik bu cihazla içten kapatılır. İşlem sırasında kalp durdurulmaz ve göğüs açılmaz. Genellikle bir gün hastanede kalmak yeterlidir.
Ancak delik çok büyükse ya da cihazla kapatmaya uygun değilse, açık kalp ameliyatı gerekebilir. Bu durumda kalp cerrahisiyle göğüs kafesi açılır ve delik doğrudan dikilerek ya da yama kullanılarak kapatılır.
İşlem Sonrası Nelere Dikkat Edilir?
Kateterle yapılan ASD kapatma işleminden sonra kişi çoğu zaman ertesi gün taburcu olabilir. Ancak ilk birkaç ay kan sulandırıcı ilaçların kullanılması gerekebilir. Bu süre zarfında kalpte yeni oluşan yüzeyin pıhtı oluşturmaması hedeflenir. Ayrıca, ilk 6 ay boyunca diş tedavileri gibi bazı işlemler öncesinde antibiyotik koruması önerilebilir.
Ameliyatla yapılan kapatmalarda ise iyileşme süresi biraz daha uzundur. Göğüs kemiği iyileşene kadar ağır kaldırmaktan ve zorlayıcı aktivitelerden kaçınılmalıdır. Ameliyat izi zamanla soluklaşır ve genellikle belirgin bir iz kalmaz.
İster kateterle ister cerrahi yöntemle yapılsın, ASD kapatıldıktan sonra çoğu kişide yaşam kalitesi belirgin şekilde artar. Nefes darlığı azalır, efor kapasitesi artar ve kalp üzerindeki yük azalır.
Takip ve Uzun Dönem Beklentiler
ASD kapatma işlemi sonrasında düzenli kalp kontrolleri önerilir. Özellikle ilk yıl, kapatılan alanın iyileşme süreci yakından izlenir. Bu süreç tamamlandığında genellikle ek bir tedaviye gerek kalmaz. Kapatma işlemi başarıyla yapıldığında delik tekrar açılmaz.
Erken yaşta fark edilen ve zamanında tedavi edilen ASD, uzun vadede sağlıklı bir kalp fonksiyonunu korumaya yardımcı olur. Bu nedenle düzenli kontroller ve takip, hastalık sessiz ilerlese bile büyük önem taşır.
Sonuç
ASD kapama, günümüzde yüksek başarı oranına sahip, güvenli bir işlemdir. Hem perkütan hem de cerrahi yöntemler, uygun hastalarda mükemmel sonuçlar verir. Tedavi edilmeyen büyük ASD’ler, zaman içinde kalp yetmezliği, pulmoner hipertansiyon ve ritim bozuklukları gibi ciddi sorunlara yol açabilirken, kapatma işlemi sonrası hastaların büyük çoğunluğu normal bir yaşam sürdürebilir.
ASD tanısı konulan her hastanın durumu bireyseldir ve tedavi planı kişiye özel olarak yapılmalıdır.
Referans: ASD
