Aort Kapak Yetmezliği Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Aort kapak yetmezliği (aort regürjitasyonu), kalbinizin ana atardamarı olan aortun başlangıcındaki kapağın tam olarak kapanamaması durumudur. Bu, her kalp atışınızdan sonra kanın bir kısmının geri, yani kalbinize sızmasına neden olur. Hastalık, genellikle uzun yıllar boyunca belirti vermez ancak ilerledikçe kalbinizin iş yükünü artırır. Kalbinizdeki bu geri kaçış, her kalp atışınızda kalbinizin daha fazla kan pompalamasına yol açar ve zamanla kalbinizin büyümesine neden olabilir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile aort kapak yetmezliğinin ilerlemesi kontrol altına alınabilir ve ciddi komplikasyonlar önlenebilir.

Aort Kapak Yetmezliği Nedir?

Aort kapak yetmezliği, kalbin sol karıncığından çıkan aort kapağının tam olarak kapanamaması durumudur. Bu nedenle her kalp atışında aortaya giden kanın bir kısmı geriye, sol karıncığa kaçar. Bu geri kaçış (regürjitasyon), kalbinizin her atışta hem vücuda pompalaması gereken kanı hem de geri kaçan kanı tekrar pompalamak zorunda kalmasına neden olur. Uzun süre devam ettiğinde sol karıncık genişler, kalp kası kalınlaşır ve kalp yetmezliği gelişebilir.

Aort Kapak Yetmezliğinin Dereceleri ve Önemi

Aort kapak yetmezliği, hafiften çok ciddiye kadar çeşitli derecelerde olabilir. Bu derecelendirme, hastalığın seyrini ve uygulanacak tedaviyi belirlemek için kritik bir öneme sahiptir. Aort yetmezliğinin derecesi, geri kaçan kanın miktarına göre belirlenir ve genellikle ekokardiyografi (kalp ultrasonu) ile ölçülür.

Aort kapak yetmezliği dört ana dereceye ayrılır:

1. Derece aort yetmezliği (Hafif): Kalbe geri kaçan kan miktarı çok azdır. Genellikle hiçbir belirti vermez ve hasta bunu fark etmez. Bu derece yetmezlik, sadece düzenli doktor takibi ile kontrol altında tutulur.

2. Derece aort yetmezliği (Orta): Kalbe geri kaçan kan miktarı hafiften daha fazladır. Kalbiniz hafifçe büyümeye başlamış olabilir. Bu aşamada da genellikle belirgin bir şikayet olmaz.

3. Derece aort yetmezliği (Ciddi): Kalbe geri kaçan kan miktarı oldukça fazladır. Kalbinizin sol alt odacığı (sol ventrikül) belirgin şekilde genişler ve kalbiniz zorlanmaya başlar. Bu aşamada nefes darlığı, yorgunluk ve çarpıntı gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

4. Derece aort yetmezliği (Çok Ciddi): Geri kaçan kan miktarı çok yüksektir. Kalbiniz ciddi anlamda büyümüş ve fonksiyonları bozulmaya başlamıştır. Belirtiler belirginleşir ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiler. Bu aşamada cerrahi veya girişimsel tedavi zorunlu hale gelir.

Aort Kapak Yetmezliği Belirtileri Nelerdir?

Aort kapak yetmezliği, hafif ve orta derecedeyken genellikle herhangi bir belirti göstermez. Ancak hastalık ilerledikçe, artan iş yükü nedeniyle kalbiniz zorlanır ve belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Aort kapak yetmezliğinde en sık görülen belirtiler yorulma, nefes darlığı (özellikle eforla), çarpıntı ve göğüs ağrısıdır. Ayak bileklerinde şişlik yani ödem kalp yetmezliği belirtisi olarak ortaya çıkabilir.

Aort kapak yetmezliğinin başlıca belirtileri şunlardır:

• Kalpte biriken fazla kan, akciğerlerde sıvı birikimine (pulmoner ödem) yol açabilir. Bu da özellikle efor sırasında, merdiven çıkarken veya yattığınızda nefes darlığına neden olur.
• Kalbinizin, geri kaçan kanı telafi etmek için daha güçlü ve hızlı atması, çarpıntı hissi yaratır. Bu, boynunuzda da hissedilebilir.
• Vücudunuza giden kan akışının yetersiz kalması, enerji seviyenizin düşmesine ve sürekli yorgun hissetmenize neden olur.
• Nadir olsa da, özellikle geceleri artan kalp atış hızı ve kalbinizin zorlanmasıyla göğüs ağrısı ortaya çıkabilir.
• Kalp yetmezliğinin bir belirtisi olarak vücudunuzun alt kısımlarında sıvı birikimi (ödem) görülebilir.

Aort Kapak Yetmezliği Neden Olur?

Aort kapak yetmezliğinin birden fazla nedeni olabilir. En sık nedenler arasında kapak yaprakçıklarında doğuştan gelen yapısal bozukluklar, enfeksiyonlar ve aort kökü hastalıkları (marfan sendromu, hipertansiyon gibi) yer alır.

Aort kapak yetmezliğine yol açan başlıca durumlar şunlardır:

• Kontrolsüz yüksek tansiyon, aort damarınızın genişlemesine ve kapağın yaprakçıklarının tam olarak kapanamamasına neden olabilir.
• Bazı kişilerde aort kapağı üç yerine iki yaprakçıklı (biküspit) olarak doğuştan bulunur. Bu kapaklar, yetmezliğe daha yatkındır.
• Genellikle çocuklukta geçirilen bir enfeksiyon sonrası ortaya çıkan romatizmal ateş, kalp kapaklarına kalıcı olarak hasar verebilir.
• İnfektif endokardit, kalp kapaklarının enfeksiyonudur. Bakteriler veya diğer mikroorganizmalar kapağa yerleşerek kapağın yapısını bozar ve yetmezliğe yol açabilir.
• Marfan sendromu, bağ dokusunu etkileyen genetik bir hastalıktır. Aort damarının genişlemesine ve aort kapağının yetersiz çalışmasına neden olabilir.

Kimlerde Görülür?

Aort kapak yetmezliği her yaşta görülebilir ancak nedenleri yaşa göre değişir. Gençlerde genellikle doğuştan kapak anomalileri veya enfeksiyonlar, ileri yaşlarda ise dejeneratif (yaşa bağlı yıpranma) değişiklikler ve hipertansiyon ön plandadır.

Aort kapak yetmezliği risk grubunda yüksek tansiyon hastaları, romatizmal ateş geçirmiş kişiler, bağ dokusu hastalıkları olanlar ve uzun süreli kapak enfeksiyonu geçirenler bulunur.

Aort Kapak Yetmezliği Tanısı Nasıl Konur?

Aort yetmezliği tanısı genellikle fizik muayenede kalpte üfürüm duyulmasıyla başlar. Kesin teşhis için görüntüleme yöntemleri kullanılır. Tanı için en önemli araç, kalbinizin yapısını ve işlevini detaylı olarak gösteren ekokardiyografi (kalp ultrasonu)’dir.

Aort kapak yetmezliği tanısında kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:

• Fizik muayene sırasında doktor, kalp seslerinizi dinleyerek yetmezliğe özgü bir üfürüm duyabilir. Ayrıca tansiyonunuzdaki farklılıklar da yetmezlik bulgusu olabilir.
• Ekokardiyografi (EKO), kalp ultrasonu olarak da bilinir. Bu test, kalbinizin hareketli görüntülerini oluşturur. Kapağın durumu, yetmezliğin derecesi ve kalbinizin büyüklüğü hakkında detaylı bilgi verir.
• Elektrokardiyografi (EKG), kalbinizin elektriksel aktivitesini kaydederek kalp büyümesi veya ritim bozuklukları gibi belirtileri gösterebilir.
• Akciğer grafisi (Röntgen) ,kalp büyümesi veya akciğerlerde sıvı birikimi (ödem) gibi bulguları değerlendirmek için kullanılır.
• Manyetik rezonans görüntüleme (MR), ekokardiyografinin yetersiz kaldığı durumlarda daha detaylı bir değerlendirme için kullanılabilir.

Aort Kapak Yetmezliği Tedavisi Nasıl Yapılır?

Aort kapak yetmezliği tedavisi, hastalığın şiddetine, belirtilerinize ve kalbinizin durumuna göre belirlenir. Hafif ve orta dereceli olgularda genellikle düzenli takip yeterlidir. Ancak ciddi yetmezliklerde veya belirtiler ortaya çıktığında, kapak onarımı veya değişimi gerekir.

Aort kapak yetmezliği tedavisinde uygulanan yöntemler şunlardır:

Takip ve İlaç Tedavisi

Hafif dereceli aort kapak yetmezliğinde, herhangi bir belirti veya kalpte büyüme yoksa, doktorunuz sizi düzenli aralıklarla takip etmeyi tercih edebilir. Bu süreçte yaşam tarzı değişiklikleri ve tansiyonunuzu kontrol altına almak için ilaçlar kullanılabilir.

Cerrahi Tedavi (Açık Kalp Ameliyatı)

Ciddi yetmezlik durumlarında, kalbinizin işlevi bozulmaya başladığında veya belirtileriniz ortaya çıktığında cerrahi müdahale gerekir. Bu, göğüs kafesinin açıldığı ve hasarlı aort kapağın çıkarılarak yerine yeni bir mekanik veya biyolojik aort kapak takıldığı bir işlemdir. Genellikle daha genç ve ameliyat riski düşük olan hastalar için tercih edilir.

Kateterle Aort Kapak Değişimi (TAVI/TAVR)

TAVI yöntemi esas olarak aort kapak darlığı için geliştirilmiş olsa da, seçilmiş aort yetmezliği vakalarında da uygulanabilir. Genellikle kasık bölgesindeki bir atardamardan kateter yardımıyla yeni kapak, kalbe ulaştırılır ve eski kapağın içine yerleştirilir. Bu yöntem, açık kalp ameliyatı gerektirmeyen, daha az invaziv bir seçenektir ancak uygun hasta seçimi önemlidir.

Aort Kapak Yetmezliğinde Nelere Dikkat Edilmeli?

Aort kapak yetmezliği teşhisi konulduğunda, günlük yaşamınızda bazı noktalara dikkat etmeniz, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve riskleri azaltmak için çok önemlidir.

Aort kapak yetmezliği olan hastaların dikkat etmesi gerekenler şunlardır:

• Nefes darlığı, göğüs ağrısı, çarpıntı veya yorgunluk gibi belirtilerinizin sıklığını ve şiddetini takip edin. Bu belirtilerde bir artış olursa hemen doktorunuza bildirin.
• Fazla tuz ve sıvı, kalbinizin iş yükünü artırır. Kalp yetmezliği belirtilerini önlemek için doktorunuzun önerdiği miktarlara uymanız çok önemlidir.
• Ciddi yetmezliği olan hastalar, kalbin iş yükünü ani olarak artıracak ağır kaldırma, yoğun tempolu sporlar ve ani eforlardan kaçınmalıdır.
• Doktorunuzun reçete etmediği hiçbir ilacı (özellikle tansiyon düşürücü veya ritim düzenleyici ilaçları) kullanmamalısınız.
• Diş eti iltihapları ve diğer diş enfeksiyonları, enfektif endokardit riskini artırabilir. Bu nedenle düzenli diş hekimi kontrollerinizi aksatmamalısınız.

Aort Kapak Yetmezliği ve Beslenme

Aort kapak yetmezliği olan hastalar için kalp sağlığını destekleyen bir beslenme düzeni çok önemlidir. Beslenmeniz, yüksek tansiyon gibi risk faktörlerini kontrol altına almanıza ve kalbinizin iş yükünü azaltmanıza yardımcı olur.

Aort kapak yetmezliği olan hastalar için beslenmede dikkat edilmesi gerekenler:

• Tuz tüketimini sınırlandırın. Aşırı tuz, vücudunuzda su tutulumuna neden olarak kalbinizin iş yükünü artırır.
• Kilo fazlası olan hastalar için ideal kiloya ulaşmak, kalp üzerindeki yükü azaltır.
• Doymuş yağ ve kolesterolü azaltın. Kolesterol, damar sertliği riskini artırır ve kalp sağlığınız için zararlıdır.
• Alkol tüketimini sınırlandırın. Aşırı alkol, tansiyon kontrolünü bozar ve kalp kasınızı zayıflatabilir.

Aort Kapak Yetmezliği ve Egzersiz

Aort kapak yetmezliği olan hastalar için egzersiz, kalp sağlığını korumak adına önemlidir ancak egzersiz tipi ve yoğunluğu hastalığın derecesine göre belirlenmelidir. Hafif aort yetmezliğinde düzenli yürüyüş ve düşük tempolu aktiviteler yapılabilir. İleri vakalarda ağır egzersizler önerilmez.

Aort Kapak Yetmezliği Riskleri Nelerdir?

Tedavi edilmeyen aort kapak yetmezliği, kalbinizin giderek zayıflamasına ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Kalp yetmezliği, ciddi ritim bozuklukları ve ani ölüm riski taşır. Akut gelişen durumlarda (örneğin enfeksiyon sonrası) acil cerrahi gerekebilir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Aort kapak yetmezliği tanısı aldıysanız, doktorunuzun önerdiği düzenli kontrollere gitmeniz çok önemlidir. Eğer daha önce belirti vermeyen hastalığınızda göğüs ağrısı, nefes darlığı veya bayılma gibi yeni belirtiler ortaya çıkarsa, vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmalısınız.

Aşağıdaki durumlarda acil tıbbi değerlendirme gereklidir:

• Dinlenmekle geçmeyen veya eforla gelen şiddetli nefes darlığı yaşarsanız.
• Aniden başlayan veya geçmeyen göğüs ağrısı hissederseniz.
• Bilinç kaybı veya bayılma ataklarınız olursa.
• Ayaklarınızda, bacaklarınızda veya karın bölgenizde ani şişlikler oluşursa.

Referans: Aortic Regurgitation