Kronik Total Oklüzyon (CTO) Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Kronik Total Oklüzyon (CTO), kalbinizi besleyen koroner damarlardan birinin, en az üç aydır tamamen tıkalı olduğu bir durumudur. Bu tıkanıklık, genellikle damar duvarında biriken kolesterol, kalsiyum ve iltihap hücrelerinden oluşan plaklarla gelişir. CTO, çoğu zaman yavaş ilerlediği için vücut kendiliğinden yeni damar yolları (kollateral damarlar) oluşturabilir. Ancak bu durum her zaman yeterli olmaz ve göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi şikayetler ortaya çıkabilir.

Kronik Total Oklüzyon (CTO) Nedir?

Kalp damarlarınızdaki tıkanıklıklar genellikle plak adı verilen kalsiyum, kolesterol ve iltihabi maddelerin birikmesiyle oluşur. Plak büyüdükçe damar tamamen kapanabilir. Eğer bu tıkanma üç aydan uzun süredir varsa kronik total oklüzyon (CTO) olarak adlandırılır. Zamanla sertleşen ve kireçlenen bu tıkanıklık, standart yöntemlerle açılamayabilir. Bu nedenle CTO, özel deneyim ve gelişmiş ekipman gerektiren, kardiyoloji alanındaki en zorlu tedavi alanlarından biridir.

Kronik Total Oklüzyon (CTO) Belirtileri Nelerdir?

Kronik total oklüzyonun belirtileri, kalbinizin tıkalı bölgeye ne kadar iyi bir şekilde kan sağladığına bağlı olarak değişir. Bazı hastalar hiçbir belirti hissetmezken, bazıları belirgin şikayetlerle karşı karşıya kalır. CTO’da en sık görülen belirtiler göğüs ağrısı (anjina), nefes darlığı, yorgunluk ve fiziksel efor sırasında yaşanan rahatsızlıklardır.

Kronik total oklüzyonun başlıca belirtileri şunlardır:

• Göğüs Ağrısı (Anjina), CTO’nun en yaygın belirtisidir. Efor sırasında, kalbinize daha fazla kan ihtiyacı olduğunda ortaya çıkar. Ağrı, göğsünüzde bir baskı, sıkışma veya yanma hissi olarak tarif edilebilir.
• Kalbinizin oksijenlenememesi, özellikle fiziksel aktivite sırasında nefes darlığına yol açabilir.
• Kalbinizin verimli çalışamaması, vücudunuzun genelinde yorgunluk ve enerji eksikliğine neden olur.
• Kalbiniz, azalan kan akışını telafi etmek için daha hızlı veya düzensiz atabilir.

Kronik Total Oklüzyon (CTO) Neden Olur?

Kronik total oklüzyon, genellikle uzun yıllar süren damar sertliği (ateroskleroz) bir sonucudur. Kalp damarlarınızda yavaş yavaş biriken plaklar, zamanla damarı tamamen tıklar ve bu tıkanıklık kronik hale gelir.

Kronik total oklüzyona yol açan başlıca risk faktörleri şunlardır:

• Ateroskleroz (Damar Sertliği), en önemli nedendir. Yüksek kolesterol, yüksek tansiyon ve şeker hastalığı gibi risk faktörleri damarlarda plak birikimine neden olur.
• Diyabet, damar sertliğinin hızlanmasına ve damarların daha kolay tıkanmasına neden olur.
• Sigara, damar sertliği için en önemli risk faktörlerinden biridir. Damarlarınızın iç yüzeyine zarar verir ve plak oluşumunu hızlandırır.
• Yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi durumlar, damar duvarlarına zarar vererek plak birikimini ve tıkanıklıkları kolaylaştırır.
• Fazla kilo ve düzenli egzersiz yapmamak, koroner arter hastalığı riskinizi artırır.

Kronik Total Oklüzyon (CTO) Tanısı Nasıl Konur?

Kronik total oklüzyon tanısı, hastanın yaşadığı belirtiler ve çeşitli kardiyolojik görüntüleme testleri ile konur. En önemli tanı aracı, damarlarınızın durumunu detaylı bir şekilde gösteren koroner anjiyografidir.

Kronik total oklüzyon tanısında kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:

• Koroner Anjiyo: Kalp damarlarınıza özel bir boyalı madde (kontrast) verilerek X-ışınları altında görüntülenmesini sağlar. Anjiyo, tıkalı damarı, tıkanıklığın yerini ve şiddetini net bir şekilde gösterir.
• Ekokardiyografi (Kalp Ultrasonu): Kalbinizin pompalama gücünü ve tıkalı damarın beslediği bölgedeki kasılma bozukluğunu değerlendirir.
• Efor Testi: Yürüyüş bandı veya bisiklet üzerinde yapılan bu testler, efor sırasında kalbinizin kanlanmasını değerlendirerek tıkalı damarın etkisini gösterir.
• BT Anjiyografi: Bilgisayarlı tomografi kullanılarak kalp damarlarınızın üç boyutlu görüntüleri oluşturulur. Bu test, CTO’nun varlığını ve yapısını belirlemede yardımcı olabilir.

Kronik Total Oklüzyon (CTO) Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kronik total oklüzyon tedavisi, hastanın durumuna ve tıkanıklığın özelliklerine göre belirlenir. Tedavinin ana hedefi, tıkalı damarı açarak kalbinizin kanlanmasını sağlamak ve şikayetlerinizi gidermektir. CTO tedavisinde en yaygın kullanılan yöntem, perkütan koroner girişim (PKG) olarak bilinen anjiyoplasti ve stent yerleştirme işlemidir.

Anjiyoplasti ve Stent Yerleştirme

Anjiyoplasti işlemi, CTO’nun özel kateterler ve teller kullanılarak tıkalı damarın içinden veya dışından geçilerek açılması işlemidir. Tıkanıklığı aşmak için farklı tel tipleri, balonlar ve özel kateterler kullanılır. Eğer tıkanıklığın önünden geçilemezse, kalbinizin diğer damarlarındaki küçük yan dallar (kollateral damarlar) kullanılarak tıkanıklığın arka tarafından geçilmeye çalışılır. Bu yaklaşıma retrograd yaklaşım denir. Tıkanıklık geçildikten sonra, damar bir balonla genişletilir ve tekrar daralmaması için stent yerleştirilir.

Bypass

Eğer CTO, anjiyoplasti ile açılamayacak kadar karmaşıksa veya kalbinizde birden fazla damarda ciddi tıkanıklık varsa, bypass ameliyatı tercih edilebilir. Bu işlemde, tıkalı damarın etrafından yeni bir damar yolu oluşturulur.

Kronik Total Oklüzyon (CTO) Tedavisinin Riskleri Nelerdir?

CTO anjiyoplasti, zorlu bir işlem olduğu için normal anjiyoplastiye göre bazı riskler taşır. Deneyimli bir ekip tarafından yapıldığında bu riskler yönetilebilir ancak yine de dikkat edilmesi gerekir.

CTO tedavisinin olası riskleri şunlardır:

• Nadiren de olsa, sert tıkanıklığı geçmeye çalışırken damar duvarı delinebilir. Bu durum acil müdahale gerektirir.
• İşlem sonrasında stent içinde pıhtı oluşabilir. Bu riski azaltmak için kan sulandırıcı ilaçların düzenli kullanılması önemlidir.
• CTO’lar çok sert olduğu için bazı durumlarda tıkanıklık açılamayabilir.

Kronik Total Oklüzyon (CTO) Nasıl Önlenebilir?

Kronik total oklüzyonun önlenmesi, koroner arter hastalığının önlenmesiyle aynıdır. Yaşam tarzı değişiklikleri ve risk faktörlerinin kontrol altında tutulması, damarlarınızın tıkanmasını engelleyerek CTO gelişimini önler.

CTO’yu önlemek için yapabilecekleriniz şunlardır:

• Düşük yağlı, tuzsuz ve bol sebze-meyve içeren bir diyetle beslenin.
• Haftanın çoğu günü 30 dakika orta düzeyde egzersiz yapın.
• Sigara kullanıyorsanız, bırakmanız kalp sağlığınız için yapabileceğiniz en iyi şeydir.
• Yüksek tansiyon, kolesterol ve şeker hastalığı gibi durumları doktor kontrolünde yönetin.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Eğer göğüs ağrısı, nefes darlığı veya yorgunluk gibi belirtiler yaşıyorsanız, vakit kaybetmeden bir kardiyoloji uzmanına başvurmalısınız. Bu belirtiler, CTO dahil olmak üzere ciddi kalp hastalıklarının habercisi olabilir.

Aşağıdaki durumlarda acil tıbbi değerlendirme gereklidir:

• Dinlenmekle geçmeyen veya kötüleşen göğüs ağrısı yaşarsanız.
• Aniden başlayan ve sizi çok rahatsız eden nefes darlığı ve yorgunluk hissederseniz.
• Bayılma veya bilinç kaybı yaşarsanız.

Sık Sorulan Sorular

CTO tedavisinde ağrı olur mu?

CTO tedavisi lokal anestezi altında yapılır. Sadece giriş yerinde hafif acı hissedilebilir, damar içinde sinir olmadığı için işlem sırasında ağrı olmaz.

CTO tedavisi ne kadar sürer?

CTO tedavisi 2-6 saat sürebilir. Tıkanıklığın karmaşıklığına göre süre değişebilir. Hastane kalış süresi 1-2 gün olabilir.

CTO tedavisi başarı oranı nedir?

CTO tedavisi başarı oranı deneyimli merkezlerde %85-95 arasındadır. Başarı tıkanıklığın özelliklerine ve deneyime bağlıdır.

CTO tedavisi sonrası normale ne zaman dönerim?

CTO tedavisi sonrası 1 hafta içinde hafif aktiviteler, 1 ay sonra normal aktiviteler yapılabilir. Tam iyileşme 1-2 ay sürebilir.

CTO tedavisi riskli midir?

CTO tedavisi normal anjiyoplastiye göre daha riskli olabilir ancak deneyimli ellerde güvenle yapılır. Majör komplikasyon riski %2-4 civarında olabilir.

CTO tedavisi sonrası ilaç kullanımı gerekir mi?

CTO tedavisi sonrası dual antiplatelet tedavi (aspirin + klopidogrel) 12 ay süreyle kullanılır. Diğer kalp ilaçları da devam eder.

CTO tedavisi için yaş sınırı var mı?

CTO tedavisi için kesin yaş sınırı yoktur. Genel sağlık durumu daha önemlidir.

CTO tedavisi sonrası spor yapabilir miyim?

CTO tedavisi sonrası 1 ay sonra hafif sporlar, 3 ay sonra normal sporlar yapılabilir. Doktor onayı alın.

Referans: CTO