Dilate kardiyomiyopati kalp kasının zayıflaması ve kalp odacıklarının genişlemesi anlamına gelir. Hastalık her yaş grubunda görülebilir ancak en sık 30-50 yaş arasında tanı konulur. Nefes darlığı, yorgunluk, ayak bileklerinde şişlik, kalp çarpıntısı ve göğüs ağrısı belirtileri görülebilir. Tedavi seçenekleri arasında ACE inhibitörleri, beta blokerler, diüretikler, kalp pili, ICD ve kalp nakli bulunabilir. Erken tanı ve uygun tedavi ile hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir.
- Dilate Kardiyomiyopati Nedir?
- Dilate Kardiyomiyopati Belirtileri Nelerdir?
- Dilate Kardiyomiyopati Neden Olur?
- Dilate Kardiyomiyopati Nasıl Teşhis Edilir?
- Dilate Kardiyomiyopati Nasıl Tedavi Edilir?
- Dilate Kardiyomiyopati Riskleri Nelerdir?
- Dilate Kardiyomiyopati ile Yaşam
- Dilate Kardiyomiyopati Hastalığının Seyri
- Dilate Kardiyomiyopati Önleme
Dilate Kardiyomiyopati Nedir?
Dilate kardiyomiyopati, kalp kasının zayıflaması ve kalp odacıklarının normalden büyük hale gelmesi sonucu ortaya çıkan kronik bir kalp hastalığıdır. Hastalıkta özellikle sol ventrikül adı verilen kalbin ana pompalama odası genişler ve kas gücü azalır. Kalp vücudun ihtiyacı olan kan miktarını pompalayamaz hale gelebilir.
Normal bir kalpte sol ventrikül kasıldığında içindeki kanın %55-70’ini vücuda pompalar. Dilate kardiyomiyopatide kalp kasının zayıflaması nedeniyle ejeksiyon fraksiyonu adı verilen pompalama yeteneği %40’ın altına düşer. Kalp odacıkları büyüdükçe kalp duvarı inceler ve kas lifleri gerilir.
Hastalık akut veya kronik seyir gösterebilir. Akut formlarda belirtiler birkaç hafta içinde hızla gelişirken, kronik formlarda aylar veya yıllar içinde yavaş yavaş ortaya çıkabilir. Dilate kardiyomiyopati kalp yetmezliğinin en yaygın nedenlerinden biridir ve dünya çapında milyonlarca kişiyi etkiler.
Dilate Kardiyomiyopati Belirtileri Nelerdir?
Dilate kardiyomiyopati belirtileri arasında nefes darlığı, yorgunluk, ayak bileklerinde şişlik, kalp çarpıntısı, göğüs ağrısı, öksürük ve gece nefes darlığı görülebilir. Nefes darlığı başlangıçta sadece egzersiz sırasında hissedilebilir ilerleyen dönemlerde dinlenme halinde bile ortaya çıkabilir. Yorgunluk günlük aktivitelerde zorlanmaya neden olur.
Göğüs ağrısı her hastada görülmez ancak kalp kasının oksijen ihtiyacının karşılanamaması durumunda ortaya çıkabilir. İleri evrelerde bayılma veya baş dönmesi yaşanabilir.
Yaygın belirtiler:
- Nefes darlığı egzersiz sırasında başlar ve zamanla dinlenme halinde de görülebilir
- Yorgunluk ve halsizlik günlük aktivitelerde zorlanmaya neden olabilir
- Ayak bileklerinde şişlik özellikle akşam saatlerinde artabilir
- Kalp çarpıntısı düzensiz veya hızlı kalp atışı şeklinde hissedilebilir
- Gece nefes darlığı yatarken ortaya çıkabilir ve uyku kalitesini bozabilir
- Öksürük özellikle yatarken artabilir ve bazen köpüklü balgam çıkabilir
Dilate Kardiyomiyopati Neden Olur?
Dilate kardiyomiyopati nedenleri genetik faktörler, viral enfeksiyonlar, alkol kullanımı, kemoterapötik ilaçlar, otoimmün hastalıklar ve metabolik bozukluklar olabilir. Vakaların %20-35’inde genetik geçiş görülür ve aile öyküsü önemli bir risk faktörüdür. Viral enfeksiyonlar kalp kasında iltihabı tetikleyerek hastalığa neden olabilir.
Alkol uzun süre yüksek miktarlarda kullanıldığında kalp kasına doğrudan zarar verir. Günde 80-100 gram alkol tüketimi 5-10 yıl sürdürüldüğünde dilate kardiyomiyopati riski önemli ölçüde artar. Kemoterapide kullanılan doksorubisin gibi ilaçlar kalp kasına toksik etki yapabilir.
Otoimmün hastalıklarda vücudun savunma sistemi yanlışlıkla kalp kasına saldırabilir. Tiroid hastalıkları, diyabet ve beslenme eksiklikleri de hastalığa zemin hazırlayabilir. Hamilelik sırasında gelişen peripartum kardiyomiyopati özel bir formdur. Vakaların %50’sinde kesin neden belirlenemez ve idiyopatik dilate kardiyomiyopati olarak adlandırılır.
Başlıca nedenler:
- Genetik faktörler ailesel geçiş gösteren mutasyonlar sonucu ortaya çıkabilir
- Viral enfeksiyonlar özellikle koksaki virüsü kalp kasında hasara neden olabilir
- Aşırı alkol kullanımı kalp kasına doğrudan toksik etki yapabilir
- Kemoterapötik ilaçlar özellikle doksorubisin kalp kasını zayıflatabilir
- Otoimmün hastalıklar lupus gibi durumlar kalp kasına zarar verebilir
- Metabolik bozukluklar tiroid hastalıkları ve diyabet riski artırabilir
Dilate Kardiyomiyopati Nasıl Teşhis Edilir?
Dilate kardiyomiyopati teşhisi ekokardiyografi, elektrokardiyogram, göğüs röntgeni, kan testleri, kardiyak MRI ve kalp kateterizasyonu ile konulabilir. Ekokardiyografi kalp odacıklarının boyutlarını, kalp kasının hareket kabiliyetini ve ejeksiyon fraksiyonunu değerlendiren en önemli testtir. Elektrokardiyogram kalp ritmini ve elektriksel aktivitede anormallikleri gösterir.
Göğüs röntgeninde kalp boyutlarının büyümesi ve akciğerlerde sıvı birikimi belirtileri görülebilir. Kan testlerinde kalp hasarını gösteren troponin ve BNP düzeyleri yükselebilir. Tiroid fonksiyonları, böbrek fonksiyonları ve elektrolit düzeyleri kontrol edilir. Anemi ve enfeksiyon belirtileri araştırılır.
Kardiyak MRI kalp kasının detaylı görüntülenmesini sağlar ve skar dokusunu tespit edebilir. Kalp kateterizasyonu koroner arterlerin durumunu değerlendirmek ve kalp içi basınçları ölçmek için yapılabilir. Genetik test aile öyküsü olan hastalarda değerlendirilebilir. Endomiyokardiyal biyopsi nadiren gerekli olabilir.
Tanı yöntemleri:
- Ekokardiyografi kalp boyutlarını ve pompalama gücünü ölçmede en önemli testtir
- Elektrokardiyogram kalp ritmini ve elektriksel sorunları gösterebilir
- Göğüs röntgeni kalp büyümesi ve akciğer ödemini saptayabilir
- Kan testleri kalp hasarı belirteçleri ve altta yatan nedenleri araştırabilir
- Kardiyak MRI kalp kasının detaylı analizi için kullanılabilir
- Kalp kateterizasyonu koroner arterler ve kalp basınçları hakkında bilgi verebilir
Dilate Kardiyomiyopati Nasıl Tedavi Edilir?
Dilate kardiyomiyopati tedavisi ACE inhibitörleri, ARB’ler, beta blokerler, diüretikler, aldosteron antagonistleri, SGLT2 inhibitörleri, kalp pili, ICD ve kalp nakli seçeneklerini içerebilir. İlaç tedavisi hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve belirtileri azaltmak amacıyla kullanılır. Cihaz tedavileri ve cerrahi seçenekler ileri evrelerde değerlendirilebilir.
İlaç Tedavisi
ACE inhibitörleri ve ARB’ler kalp üzerindeki yükü azaltır ve kalp kasının daha verimli çalışmasını sağlar. Enalapril, lisinopril, ramipril gibi ACE inhibitörleri kan damarlarını genişletir ve kan basıncını düşürür. Losartan, valsartan gibi ARB’ler ACE inhibitörlerine tolerans gösteremeyen hastalarda kullanılabilir.
Beta blokerler kalp hızını yavaşlatır ve kalp kasının oksijen ihtiyacını azaltır. Metoprolol, carvedilol ve bisoprolol dilate kardiyomiyopatide yaşam süresini uzatan kanıtlanmış ilaçlardır. Diüretikler vücutta biriken fazla sıvıyı atmaya yardımcı olur ve nefes darlığını azaltır.
Aldosteron antagonistleri kalp kasındaki fibrozisi azaltabilir ve yaşam süresini uzatabilir. SGLT2 inhibitörleri son yıllarda kalp yetmezliği tedavisinde önemli bir yer edinmiştir. Dijital gibi ilaçlar kalp kasılma gücünü artırabilir ancak yan etki riski nedeniyle dikkatli kullanılır.
Cihaz Tedavisi
İki odacıklı kalp pili kalp odacıkları arasındaki koordinasyonu sağlar ve kalp fonksiyonlarını iyileştirebilir. CRT-P adı verilen senkronizasyon tedavisi seçilmiş hastalarda etkili olabilir. İmplante edilebilir kardiyoverter defibrilatör ani kalp ölümü riskini azaltmak için kullanılabilir.
CRT-D cihazı hem senkronizasyon hem de defibrilatör fonksiyonunu bir arada sunar. Sol ventrikül destek cihazları kalp naklinin beklediği süreçte veya nakil için uygun olmayan hastalarda kullanılabilir. Geçici mekanik destek cihazları akut dönemde kalp fonksiyonlarını destekleyebilir.
Cerrahi Tedavi
Kalp nakli ileri kalp yetmezliği olan ve diğer tedavilere yanıt vermeyen hastalarda yapılabilir. Mitral kapak onarımı veya değişimi bazı hastalarda kalp fonksiyonlarını iyileştirebilir.
Dilate Kardiyomiyopati Riskleri Nelerdir?
Dilate kardiyomiyopati riskleri ani kalp ölümü, ilerlemiş kalp yetmezliği, ritim bozuklukları, tromboembolizm, böbrek yetmezliği ve karaciğer fonksiyon bozukluğu olabilir. Ani kalp ölümü özellikle ejeksiyon fraksiyonu çok düşük olan hastalarda görülebilir. Ventriküler fibrilasyon adı verilen tehlikeli ritim bozuklukları ani ölüme neden olabilir.
Kalp yetmezliği ilerledikçe hastanın yaşam kalitesi ciddi şekilde bozulabilir. Günlük aktiviteler bile zorlaşabilir ve hastaneye yatış ihtiyacı artabilir. Atriyal fibrilasyon gibi ritim bozuklukları kalp fonksiyonlarını daha da kötüleştirebilir. Düzensiz kalp atışları kan pıhtısı oluşma riskini artırabilir.
Kalbin zayıf pompalama gücü nedeniyle kan dolaşımı bozulabilir. Böbreklere ve karaciğere yeterli kan gitmemesi fonksiyon bozukluklarına neden olabilir. Bacaklarda kan pıhtısı oluşabilir ve bu pıhtılar akciğerlere giderek yaşamı tehdit edebilir. Beyin damarlarında tıkanıklık inme riskini artırabilir.
Önemli komplikasyonlar:
- Ani kalp ölümü ventriküler aritmi nedeniyle dakikalar içinde gerçekleşebilir
- İlerlemiş kalp yetmezliği günlük yaşam aktivitelerini ciddi şekilde sınırlayabilir
- Atriyal fibrilasyon düzensiz kalp ritmi ve inme riskini artırabilir
- Tromboembolizm kan pıhtıları akciğer ve beyinde tıkanıklığa neden olabilir
- Böbrek fonksiyon bozukluğu yetersiz kan akışı nedeniyle gelişebilir
- Karaciğer fonksiyon bozukluğu sıvı birikimi ve enzim yüksekliğine neden olabilir
Dilate Kardiyomiyopati ile Yaşam
Dilate kardiyomiyopati tanısı alan hastalar uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile yaşam kalitelerini iyileştirebilirler. Düzenli ilaç kullanımı hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir ve belirtileri azaltabilir. Doktor kontrolleri hastalığın seyrini takip etmek ve tedavi etkinliğini değerlendirmek için çok önemlidir.
Fiziksel aktivite konusunda dikkatli olmak gerekir. Hafif ve orta şiddetli egzersizler kalp fonksiyonlarını iyileştirebilir ancak aşırı yorucu aktivitelerden kaçınılmalıdır. Yürüyüş, hafif bisiklet ve yüzme gibi aktiviteler doktor gözetiminde yapılabilir. Kalp hızını çok artıran aktivitelerden uzak durulmalıdır.
Beslenme düzeni çok önemlidir. Tuz kısıtlaması sıvı birikimini azaltabilir ve nefes darlığını hafifletebilir. Günlük sıvı alımı doktor tavsiyesine göre sınırlandırılabilir. Alkol kullanımından tamamen uzak durulmalıdır. Sağlıklı kilo korunmalı ve obeziteden kaçınılmalıdır.
Sigara kullanımı kalp fonksiyonlarını daha da kötüleştirebilir ve mutlaka bırakılmalıdır. Stres yönetimi kalp sağlığı için önemlidir. Düzenli uyku ve dinlenme kalp üzerindeki yükü azaltabilir. Grip ve zatürre aşıları enfeksiyon riskini azaltmak için önemlidir.
Dilate Kardiyomiyopati Hastalığının Seyri
Dilate kardiyomiyopatinin seyri hastalığın nedenine, tanı konulduğu evreye, tedaviye yanıta ve hastanın genel durumuna bağlı olarak değişebilir. Erken tanı konulan ve uygun tedavi alan hastalarda seyir daha iyidir. Alkole bağlı kardiyomiyopatide alkol bırakılması halinde kalp fonksiyonları düzelebilir.
Modern tedaviler yaşam süresini önemli ölçüde uzatmıştır. ACE inhibitörleri, beta blokerler ve aldosteron antagonistleri yaşam oranını artırabilir. ICD ani ölüm riskini azaltabilir. Kalp nakli son dönem hastalarda yaşam süresini uzatabilir ve yaşam kalitesini iyileştirebilir.
Dilate Kardiyomiyopati Önleme
Dilate kardiyomiyopati önleme stratejileri risk faktörlerinin kontrolü, sağlıklı yaşam tarzı, düzenli sağlık kontrolleri ve aile taramasını içerir. Alkol kullanımının sınırlandırılması veya bırakılması en önemli önleyici tedbirlerden biridir. Sigara kullanımından uzak durulmalı ve mevcut kullanıcılar bırakmalıdır.
Düzenli egzersiz kalp sağlığını koruyabilir ancak aşırı yoğun aktivitelerden kaçınılmalıdır. Sağlıklı beslenme, ideal kilo korunması ve kan basıncının kontrolü önemlidir. Diyabet varsa iyi kontrol edilmelidir. Viral enfeksiyonlardan korunmak için aşılar yapılmalıdır.
Kemoterapötik ilaç kullanan hastalarda düzenli kalp fonksiyon kontrolü yapılmalıdır. Kardiyotoksik ilaçların etkisi erken dönemde tespit edilebilir ve gerekirse ilaç değişimi yapılabilir. Aile öyküsü olan kişilerde genetik danışmanlık alınabilir.
Risk faktörleri:
- Aile öyküsü genetik geçiş nedeniyle önemli bir risk faktörüdür
- Aşırı alkol kullanımı kalp kasına doğrudan zarar verebilir
- Viral enfeksiyonlar özellikle genç yaşlarda kardiyomiyopatiye neden olabilir
- Kemoterapötik ilaçlar kalp kasına toksik etki yapabilir
- Otoimmün hastalıklar kalp kasında inflamasyona neden olabilir
- Metabolik hastalıklar diyabet ve tiroid bozuklukları riski artırabilir
Referans: Dilated Cardiomyopathy
