Endokardit, kalp kapakları ve kalbin iç duvarının iltihabi bir hastalığıdır. Endokardit belirtileri grip benzeri belirtilerle başlayabilir. Ateş, halsizlik, eklem ağrıları yaşayabilirsiniz. Zamanla nefes darlığı, kalp çarpıntısı ve anormal kalp sesleri ortaya çıkabilir. Endokardit ciddi bir durumdur ancak erken tanı konulduğunda antibiyotik tedavisiyle başarıyla tedavi edilebilir. Özellikle daha önceden kalp kapak probleminiz varsa, diş işlemlerinden sonra ateşiniz çıkarsa veya açıklanamayan yorgunluk yaşıyorsanız mutlaka doktor kontrolünden geçmelisiniz.
- Endokardit Nedir?
- Endokardit Türleri Nelerdir?
- Endokardit Belirtileri Nelerdir?
- Endokardit Neden Olur?
- Endokardit Tanısı Nasıl Konur?
- Endokardit Tedavisi Nasıl Yapılır?
- Endokardit ile Günlük Yaşam Nasıl Sürdürülür?
- Endokardit’da Beslenme ve Egzersiz
- Endokardit Komplikasyonları Nelerdir?
- Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?
Endokardit Nedir?
Endokardit, kalbin iç yüzeyini örten ince tabaka olan endokardın ve kalp kapakçıklarının mikrobiyal enfeksiyonudur. En sık etkenler bakterilerdir, ancak mantar kaynaklı olgular da görülebilir. Mikroorganizmalar genellikle diş tedavileri, cerrahi işlemler veya vücutta mevcut başka bir enfeksiyon sırasında kana karışır. Sağlıklı kalp dokusunda nadiren gelişirken, hasarlı veya yapay kapaklarda kolayca tutunabilir. Bu durum, kapak yapısını bozarak kalbin kan pompalama yeteneğini ciddi şekilde etkileyebilir.
Endokardit Türleri Nelerdir?
Endokardit başlıca üç türde görülür ve her birinin farklı seyri vardır. Akut endokardit hızla gelişir ve acil tedavi gerektirir, subakut endokardit daha yavaş seyreder, protez kapak endokarditi ise yapay kapağı olan hastalarda görülür.
- Akut endokardit: Birkaç gün içinde hızla kötüleşen belirtiler gösterir ve sağlıklı kalp kapakları üzerinde bile oluşabilir
- Subakut endokardit: Haftalarca yavaş gelişen belirtiler verir ve genellikle önceden hasarlı kalp kapakları üzerinde oluşur
- Protez kapak endokarditi: Yapay kalp kapağı olan hastalarda gelişir ve tedavisi daha zor olan türdür
Endokardit Belirtileri Nelerdir?
Endokardit belirtileri genellikle yavaş gelişir ve başka hastalıklarla karıştırılabilir. En yaygın belirti sürekli ateştir, genellikle 38°C üzerinde seyreder. Bunun yanında grip benzeri halsizlik, gece terlemeleri, iştahsızlık ve kilo kaybı yaşayabilirsiniz. Kalp ile ilgili olarak nefes darlığı, kalp çarpıntısı ve göğüs ağrısı hissedebilirsiniz.
Başlıca belirtiler:
- Sürekli ateş ve titreme nöbetleri endokarditin en yaygın belirtisidir
- Açıklanamayan yorgunluk ve halsizlik haftalarca devam edebilir
- Nefes darlığı özellikle efor sırasında daha belirgin hale gelir
- Kalp çarpıntısı ve düzensiz kalp ritmi endokardit hastalarında sık görülür
- Gece terlemeleri ve iştahsızlık genel durumu bozar
- Parmak uçlarında küçük kanamalı çizgiler karakteristik bulgulardır
- Avuç içi ve ayak tabanında ağrısız kırmızı lekeler endokardit belirtisi olabilir
Endokardit Neden Olur?
Endokardit en sık bakterilerin kan dolaşımına karışarak kalp kapakları ve kalbin iç duvarına yerleşmesiyle oluşur. Diş enfeksiyonları, dental işlemler, intravenöz ilaç kullanımı ve cerrahi müdahaleler bakterilerin kana geçmesine neden olabilir. Daha önceden kalp kapak problemi olan, protez kapağı bulunan veya bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde risk daha yüksektir.
Başlıca nedenler:
- Diş enfeksiyonları ve dental işlemler sırasında bakteriler kan dolaşımına karışarak endokardite neden olur
- Damar yolu ile ilaç kullanımı bakterileri direkt kalbe taşıyarak enfeksiyon riski oluşturur
- Cerrahi işlemler ve tıbbi müdahaleler sırasında bakteriler vücuda girebilir ve endokardit gelişebilir
- Önceki kalp kapak hastalıkları endokardit riskini önemli ölçüde artırır
- Bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar endokardit enfeksiyonuna karşı direnci azaltır
Endokardit Tanısı Nasıl Konur?
Endokardit tanısı kan kültürü, ekokardiyografi ve klinik bulgular birlikte değerlendirilerek konur. Kan kültürü hangi bakterinin hastalığa neden olduğunu gösterir ve en az üç farklı zamanda kan örneği alınır. Ekokardiyografi kalp kapakları üzerindeki bakteri kümelerini ve kalp fonksiyonlarını değerlendirir.
Tanı yöntemleri:
- Kan kültürü testleri endokardite neden olan bakteriyi tespit eder ve hangi antibiyotiğin etkili olacağını belirler
- Ekokardiyografi kalp kapakları üzerindeki bakteriyel kümeleri görüntüler ve kalp fonksiyonlarını değerlendirir
- Laboratuvar testleri vücuttaki iltihap belirteçlerini ölçer ve endokardit tanısını destekler
- Duke kriterleri tüm bulgular birleştirilerek endokardit tanısının kesin olarak konulmasını sağlar
Endokardit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Endokardit tedavisi hastanede yatarak yapılan antibiyotik tedavisi ile başlar. Tedavi süreciniz kan kültürü sonuçlarına göre planlanır ve genellikle 4-6 hafta sürer. Bazı durumlarda kalp kapağı tamiri veya değişimi gerekebilir.
İlaç Tedavisi
Damar yolu ile antibiyotik tedavisi endokarditin temel tedavisidir. Tedavi süresi enfeksiyona neden olan bakteriye ve hastalığın şiddetine göre değişir. İlk günlerde hastanede kalmanız gerekir ancak durumunuz stabil olduktan sonra evde tedavinizi sürdürebilirsiniz.
Cerrahi Tedavi
İlaç tedavisine yanıt vermeyen durumlarda, büyük bakteri kümeler oluştuğunda veya kalp yetmezliği geliştiğinde cerrahi gerekebilir. Ameliyatta kalp kapağınız onarılabilir veya yeni bir kapakla değiştirilebilir.
Endokardit ile Günlük Yaşam Nasıl Sürdürülür?
Endokardit tedavisi sırasında ve sonrasında bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapmanız gerekecektir. Tedavi döneminde dinlenmeye odaklanın ve doktorunuzun önerdiği aktivite kısıtlamalarına uyun. Taburcu olduktan sonra kademeli olarak normal yaşamınıza dönebilirsiniz ancak ilk birkaç ay ağır fiziksel aktivitelerden kaçının.
Günlük yaşamda dikkat edilecekler:
- İlaçlarınızı düzenli kullanın ve kontrol randevularınızı kaçırmayın
- Diş hijyeninize özellikle dikkat edin ve dental işlemler öncesi doktorunuza danışın
- İlk 3-6 ay ağır fiziksel aktivitelerden ve stresli durumlardan kaçının
- Enfeksiyon belirtilerinde hemen doktora başvurun
- Beslenmenize dikkat edin ve bağışıklık sisteminizi güçlendirin
Endokardit’da Beslenme ve Egzersiz
Tedavi sürecinde beslenmeniz vücudunuzun enfeksiyonla savaşması için çok önemlidir. Protein alımınızı artırın çünkü doku onarımı için gereklidir. Bol meyve sebze tüketerek vitamin mineral desteği alın. Sıvı alımınıza dikkat edin, özellikle ateşli dönemlerde günde 2-3 litre su içmeye çalışın.
Egzersiz konusunda ise kademeli ilerleme yapın. Akut dönemde tam dinlenme gerekir, taburcu olduktan sonra yavaş yürüyüşlerle başlayabilirsiniz. İlk 6 ay ağırlık kaldırma gibi yoğun egzersizlerden kaçının, yüzme ve hafif bisiklet sürmeyi tercih edin.
Endokardit Komplikasyonları Nelerdir?
Endokardit tedavi edilmediğinde veya geç tanı konulduğunda ciddi komplikasyonlara yol açabilir. En sık kalp yetmezliği gelişir çünkü kalp kapakları zarar görür. Kalp kapakları üzerindeki bakteriyel kümeler koparak beyin, böbrek veya diğer organlara gidebilir ve damar tıkanıklığına neden olabilir.
Olası komplikasyonlar:
- Kalp yetmezliği ve kalp kapak hasarı
- Beyin damar tıkanıklığı sonucu felç ve nörolojik sorunlar
- Böbrek hasarı ve böbrek yetmezliği
- Dalak büyümesi ve karın ağrısı
- Vücuda yayılan ağır enfeksiyon
- Ritim bozuklukları ve kalp pili ihtiyacı
Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?
Endokardit belirtilerini erken fark etmek hayat kurtarıcı olabilir. Yüksek ateş, titreme ve nefes darlığı birlikte olduğunda acil servise gitmelisiniz. Özellikle risk faktörünüz varsa açıklanamayan ateş ve halsizlik durumunda mutlaka değerlendirme yaptırın.
Acil doktor başvurusu gereken durumlar:
- 38.5°C üzerinde ateş ve şiddetli titreme ile birlikte nefes darlığı
- Ani başlayan konuşma güçlüğü, yüz felci veya ekstremite güçsüzlüğü
- Şiddetli göğüs ağrısı ve kalp çarpıntısı
- Diş işlemi sonrası çıkan açıklanamayan ateş
- Risk faktörü olan hastalarda uzun süren halsizlik ve yorgunluk
Referans: Endocarditis
