Miyokardit (Kalp Kası İltihabı): Belirtileri ve Tedavisi

Miyokardit (kalp kası iltihabı), kalp kasınızın iltihabi bir hastalığıdır ve genellikle viral enfeksiyonlar sonrasında gelişir. Bu durum kalbinizin kan pompalama gücünü azaltabilir ve çeşitli belirtilere neden olabilir. Miyokardit hafif belirtilerle başlayabilir. Yorgunluk, nefes darlığı, göğüs ağrısı yaşayabilirsiniz. Bazı durumlarda grip geçirdikten sonra bu şikayetler ortaya çıkabilir. Çoğu hasta tam iyileşir ancak bazı durumlarda kalıcı kalp hasarı gelişebilir. Erken tanı ve uygun tedavi ile çoğu miyokardit vakası başarıyla tedavi edilebilir. Özellikle viral enfeksiyon sonrası kalp çarpıntısı, nefes darlığı veya yorgunluk yaşıyorsanız mutlaka kardiyoloji kontrolünden geçmelisiniz.

Miyokardit Nedir?

Miyokardit, kalp kasını oluşturan miyokard dokusunun iltihabıdır. Miyokard kalbinizin ana pompalama gücünü sağlayan kas tabakasıdır ve kalbin duvarının en kalın kısmını oluşturur. Bu kas tabakası iltihaplandığında, kalbinizin kasılma gücü azalır ve kan pompalama kapasitesi düşebilir. Normal şartlarda miyokard düzenli ve güçlü kasılarak vücudunuza kan pompalar, ancak iltihap oluştuğunda bu fonksiyon bozulur ve kalp yetmezliği belirtileri ortaya çıkabilir.

Miyokardit Türleri Nelerdir?

Miyokardit başlıca üç türde görülür ve her birinin farklı nedenleri ve seyri vardır. Viral miyokardit en yaygın türüdür ve genellikle iyi prognoza sahiptir, bakteriyel miyokardit daha ciddi seyirlidir, otoimmün miyokardit ise bağışıklık sistemi bozukluklarına bağlı gelişir.

• Viral miyokardit: Virüslerin kalp kasını enfekte etmesiyle gelişir ve miyokarditin en sık görülen türüdür
• Bakteriyel miyokardit: Bakteriyel enfeksiyonlar sonrasında oluşur ve daha ciddi seyir gösterebilir
• Otoimmün miyokardit: Bağışıklık sisteminin kendi kalp dokusuna saldırmasıyla gelişen türdür
• Toksik miyokardit: İlaçlar, alkol veya zehirli maddeler nedeniyle oluşan kalp kası iltihabıdır

Miyokardit Belirtileri Nelerdir?

Miyokardit belirtileri genellikle viral enfeksiyon sonrası birkaç hafta içinde ortaya çıkar. En yaygın belirtiler yorgunluk, nefes darlığı ve göğüs ağrısıdır. Kalp çarpıntısı hissedebilir ve özellikle yattığınızda nefes almanızda güçlük yaşayabilirsiniz. Ayak ve bacaklarınızda şişlik gelişebilir çünkü kalp yeterince kan pompalayamaz.

Ana belirtiler şunlardır:

• Yorgunluk ve halsizlik miyokarditin en erken belirtileri arasındadır
• Nefes darlığı özellikle efor sırasında daha belirgin hale gelir ve istirahat halinde de olabilir
• Göğüs ağrısı genellikle keskin ve bıçak saplanır gibi hissedilir
• Kalp çarpıntısı ve düzensiz kalp ritmi miyokarditte sık görülen bulgulardır
• Ayak ve bacaklarda şişlik kalp yetmezliği işareti olabilir
• Baygınlık veya bayılma hissi ciddi miyokardit belirtisi olabilir
• Grip benzeri belirtiler ateş ve kas ağrıları şeklinde kendini gösterebilir

Miyokardit Neden Olur?

Miyokardit en sık viral enfeksiyonlar sonrasında gelişir ve özellikle genç yetişkinlerde görülür. Coxsackievirus, adenovirüs ve influenza virüsleri en yaygın nedenlerdir. Son zamanlarda COVID-19 enfeksiyonu ve mRNA aşıları sonrasında da miyokardit vakaları bildirilmiştir. Bakteriyel enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar ve bazı ilaçlar da miyokardite neden olabilir.

Başlıca nedenler:

• Viral enfeksiyonlar kalp kasına direkt zarar vererek miyokardite yol açabilir ve en sık neden grubudur
• COVID-19 virüsü kalp kasında iltihaba neden olabilir ve miyokardit riski taşır
• mRNA aşıları nadir de olsa özellikle genç erkeklerde miyokardite neden olabilir
• Bakteriyel enfeksiyonlar kan yoluyla kalp kasına ulaşarak iltihap oluşturabilir
• Otoimmün hastalıklar bağışıklık sisteminin kalp kasına saldırmasına neden olur. Bu hastalıklar miyokardite sebep olabilir
• İlaçlar ve kimyasal maddeler toksik etki yaparak miyokardit geliştirebilir

Miyokardit Tanısı Nasıl Konur?

Miyokardit tanısı klinik belirtiler, kan testleri, EKG ve ekokardiyografi birlikte değerlendirilerek konur. Kalp enzim testleri kalp kası hasarını gösterir ve troponin değeri yükselir. Ekokardiyografi kalp fonksiyonlarını değerlendirir ve sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonunu ölçer. MR görüntüleme miyokardit tanısında en hassas yöntemdir.

Tanı yöntemleri:

• Kalp enzim testleri troponin ve CK-MB yüksekliğini göstererek miyokardit tanısını destekler
• EKG kalp ritim bozukluklarını tespit eder ve ST segment değişikliklerini gösterir
• Ekokardiyografi kalp pompalama gücünü ölçer ve duvar hareket bozukluklarını değerlendirir
• Kardiyak MR görüntüleme miyokardit tanısında altın standart yöntemdir ve iltihap alanlarını gösterir
• Kan testleri iltihap belirteçlerini ölçer ve enfeksiyon etkenlerini araştırır

Miyokardit Tedavisi Nasıl Yapılır?

Miyokardit tedavisi hastalığın şiddetine ve nedenine göre planlanır. Hafif vakalarda istirahat ve destekleyici tedavi yeterli olabilirken, ciddi durumlarda hastaneye yatış gerekir. Tedavinin amacı kalp fonksiyonlarını desteklemek ve komplikasyonları önlemektir.

İlaç Tedavisi

Miyokardit tedavisinde kalp yetmezliği ilaçları kullanılır. ACE inhibitörleri ve beta blokerler kalp fonksiyonlarını iyileştirir ve uzun vadeli kalp sağlığını korur. İltihap giderici ilaçlar ağrı ve iltihabı azaltır ancak dikkatli kullanılmalıdır.

Destekleyici Tedavi

İstirahat miyokardit tedavisinin en önemli parçasıdır. Fiziksel aktiviteden kaçınmanız ve kalp kasınızın dinlenmesini sağlamanız gerekir. Sıvı kısıtlaması ve tuz azaltma kalp yükünü hafifletir.

İleri Tedavi Seçenekleri

Ciddi miyokardit durumlarında immunsüpresif tedavi düşünülebilir. Mekanik kalp destek cihazları hayat kurtarıcı olabilir. Nadir durumlarda kalp nakli gerekebilir.

Miyokardit ile Günlük Yaşam Nasıl Sürdürülür?

Miyokardit tanısı aldıktan sonra yaşam tarzınızda önemli değişiklikler yapmanız gerekecektir. En önemli kural tam dinlenme ve fiziksel aktiviteden kaçınmaktır. İş yaşamınızı durumunuza göre düzenlemeniz ve stresli durumlardan uzak durmanız önemlidir. Düzenli kontrollerinizi aksatmayın çünkü miyokardit takibi uzun sürelidir.

Günlük yaşamda dikkat edilecekler:

• Fiziksel aktivitelerden en az 3-6 ay tamamen kaçının ve kalp kasınızın iyileşmesini bekleyin
• İlaçlarınızı düzenli kullanın ve yan etkileri takip edin
• Düzenli kardiyoloji kontrollerinizi aksatmayın ve kalp fonksiyonlarınızı izlettirin
• Yorgunluk hissettiğinizde dinlenin ve kendinizi zorlamayın
• Enfeksiyon belirtilerinde hemen doktora başvurun çünkü miyokardit tekrarlayabilir
• Stres yönetimi yapın ve duygusal desteği ihmal etmeyin

Miyokardit’da Beslenme ve Egzersiz

Miyokardit sırasında beslenmeniz kalp sağlığınızı desteklemeye odaklanmalıdır. Tuz alımınızı kısıtlayın çünkü fazla tuz kalp yükünü artırır ve şişlik yapar. Günlük tuz alımınızı 2 gram ile sınırlayın. Sıvı alımınızı da doktorunuzun önerdiği miktarda tutun, genellikle günde 1.5-2 litre yeterlidir.

Antioksidan açısından zengin besinler tüketin. Omega-3 yağ asitleri kalp sağlığını destekler, balık ve ceviz tüketebilirsiniz. İşlenmiş gıdalar ve fast food’tan kaçının. Alkol kalp kasına zarar verebileceği için tamamen bırakın.

Egzersiz konusunda ise çok dikkatli olmalısınız. Akut dönemde tam dinlenme şarttır, hiçbir fiziksel aktivite yapmamalısınız. İyileşme sürecinde doktor kontrolünde kademeli egzersize başlayabilirsiniz. İlk 3-6 ay hiçbir spor yapmamalı, sadece günlük yaşam aktivitelerinizi sürdürmelisiniz. Egzersize dönüş mutlaka kardiyoloji kontrolü ile olmalıdır.

Miyokardit Komplikasyonları Nelerdir?

Miyokardit tedavi edilmediğinde veya ciddi seyrettiğinde çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. En ciddi komplikasyon ani kalp ölümüdür ve genellikle ritim bozukluklarına bağlı gelişir. Kalp yetmezliği uzun vadeli en yaygın komplikasyondur ve kalıcı kalp hasarı oluşabilir.

Olası komplikasyonlar:

• Kalp yetmezliği miyokarditin en tehlikeli uzun vadeli komplikasyonudur ve kalbin pompalama gücünü azaltır
• Ritim bozuklukları ani kalp durmasına neden olabilir
• Dilate kardiyomiyopati kalp kasının zayıflaması ve kalbin büyümesidir
• Kalp pili ihtiyacı ileri derece ritim bozukluklarında gerekebilir
• Kalp nakli ihtiyacı son derece ciddi miyokardit vakalarında düşünülebilir
• Perikardit kalp zarının da tutulmasıyla gelişen ek iltihaptır

Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?

Miyokardit belirtilerini erken fark etmek çok önemlidir çünkü ani komplikasyonlar gelişebilir. Viral enfeksiyon sonrası göğüs ağrısı, nefes darlığı veya kalp çarpıntısı yaşıyorsanız acil değerlendirme yaptırmalısınız. Özellikle genç yaşta bu belirtiler miyokardit açısından uyarıcı olabilir.

Acil doktor başvurusu gereken durumlar:

• Viral enfeksiyon sonrası gelişen göğüs ağrısı ve nefes darlığı miyokardit belirtisi olabilir
• Kalp çarpıntısı ve düzensiz nabız hissi acil değerlendirme gerektirir
• Baygınlık veya bayılma hissi ciddi ritim bozukluğu işareti olabilir
• Ayak ve bacaklarda ani şişlik kalp yetmezliği belirtisi olabilir
• mRNA aşısı sonrası göğüs ağrısı özellikle genç erkeklerde dikkat çekicidir
• Egzersiz sırasında ani göğüs ağrısı veya nefes darlığı durumunda aktiviteyi bırakın ve acile başvurun

Sık Sorulan Sorular

Miyokardit tamamen iyileşir mi?

Çoğu hasta tedavi sonrası tamamen iyileşir. Bazı hastalarda kalıcı kalp kası hasarı kalabilir.

Miyokardit tedavisi ne kadar sürer?

Tedavi süresi hastalığın şiddetine göre değişir. Genellikle birkaç hafta ile birkaç ay arasında takip ve ilaç kullanımı gerekir.

Miyokardit spor yapmaya engel midir?

Aktif miyokardit döneminde spor ve ağır efor önerilmez. İyileşme sonrası hekim kontrolünde spor yapılabilir.

Miyokardit ölümcül müdür?

Nadir de olsa hayatı tehdit eden ritim bozuklukları ve kalp yetmezliği gelişebilir. Erken tanı ve tedavi riski büyük ölçüde azaltır.

Miyokardit bulaşıcı mıdır?

Miyokarditin kendisi bulaşıcı değildir. Ancak neden olan bazı viral enfeksiyonlar başkalarına bulaşabilir.

Referans: Myocarditis