PFO kapatma işlemi, kalbin sağ ve sol kulakçıkları arasındaki doğuştan açık delik olan Patent Foramen Ovalenin kapatılması işlemidir. Bu işlem kateter yöntemiyle yapılır ve kalp cerrahisi gerektirmez. Genellikle inme geçiren veya tekrarlayan migren ataklarından muzdarip hastalarda uygulanır. Modern teknoloji sayesinde güvenli bir şekilde yapılan bu işlem, hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde artıran girişimsel bir işlemdir.
PFO Kapatma İşlemi Nedir?
PFO kapatma işlemi, Patent Foramen Ovale adı verilen kalp deliğinin özel cihazlarla kapatılması işlemidir. Bu delik normalde doğumdan sonra kendiliğinden kapanır, ancak bazı insanlarda açık kalır. Açık kalan bu delik sağ taraftan sol tarafa kan geçişine izin verir ve bu durum inme gibi ciddi sorunlara yol açabilir. İşlem kasık damarından kalbe ulaşılarak yapılır ve çift diskli özel cihazlar kullanılarak delik kapatılır.
PFO Kapatma İşlemi Kimlere Yapılır?
Bu işlem öncelikle nedeni bilinmeyen inme geçiren 18-60 yaş arası hastalara uygulanır. Özellikle genç yaşta inme geçiren ve başka neden bulunamayan kişiler için önerilir. Kan sulandırıcı ilaç kullanmasına rağmen tekrar inme geçiren hastalar da işlem için aday sayılır. Ayrıca şiddetli migren ataklarından mustarip olan, profesyonel dalgıçlarda dekompresyon hastalığı olan veya ayakta durduğunda nefes darlığı yaşayan hastalar da değerlendirilebilir.
İşlem Öncesi Hazırlık
İşlem öncesinde kalp ultrasonu (ekokardiyografi) ile deliğin varlığı ve boyutu kesin olarak belirlenir. Beyin MRI’sı ile eski inme izleri araştırılır ve 24 saatlik ritim holteri ile kalp ritmi kontrol edilir. Kan sulandırıcı ilaçlar işlemden birkaç gün önce kesilir ancak aspirin genellikle devam edilir. Hastalar işlemden 6-8 saat önce aç kalır ve kan testleri normal olmalıdır.
PFO Kapatma İşlemi Nasıl Yapılır?
PFO kapama işlemi genel anestezi altında özel kalp laboratuvarında yapılır. Kasık damarından ince kateterler kalbe ilerletilir ve yemek borusuna yerleştirilen ultrason cihazı ile işlem canlı olarak izlenir. Kateter önce sağ kulakçığa, sonra delikten geçerek sol kulakçığa ulaştırılır. Deliğin boyutuna uygun kapatma cihazı seçilir ve kateter içinde kalbe gönderilir. Cihazın sol tarafındaki disk önce açılır, sonra sağ tarafındaki disk açılarak delik tamamen kapatılır. İşlem genellikle 1-2 saat sürer.
İşlem Sonrası Takip
İşlem sonrası hastalar birkaç saat izlenir ve genellikle aynı gün veya ertesi gün eve gönderilir. Kan sulandırıcı ilaç (aspirin) 6 ay boyunca kullanılır ve bazı hastalara ek ilaç verilebilir. İlk hafta ağır kaldırma ve yoğun spor yasaktır. Bir ay sonra kalp ultrasonu ile cihazın durumu kontrol edilir ve 6 ay sonra detaylı değerlendirme yapılır.
Kapatma Cihazı Türleri
En yaygın kullanılan cihazlar çift diskli yapıda olup özel metal karışımından (nitinol) yapılmıştır. Bu cihazlar deliği her iki taraftan kapatarak sağlam bir kapanma sağlar. Farklı boyutlarda cihazlar mevcuttur ve hastanın anatomisine en uygun olanı seçilir. Zamanla vücut dokuları cihazın üzerini kaplayarak kalıcı ve doğal bir kapanma oluşur.
İşlem Riskleri ve Komplikasyonlar
PFO kapatma genellikle güvenli bir işlemdir ancak her tıbbi girişim gibi bazı riskleri vardır. Ciddi komplikasyonlar %1’den az görülür ve cihazın yerine oturmaması, kalp zarında sıvı birikmesi veya nadiren inme riski bulunur. Hafif komplikasyonlar %1-5 oranında görülür ve geçici ritim bozukluğu, girişim yerinde kanama veya geçici baş ağrısı şeklinde olabilir. Deneyimli merkezlerde komplikasyon oranları çok düşüktür.
İşlem Başarı Oranları
İşlem başarısı %95-99 oranındadır ve çoğu hastada delik tamamen kapanır. İnme geçiren hastalarda tekrar inme riskini %40-60 oranında azaltır ve migren hastalarında ataklarda %30-50 azalma sağlanabilir. Uzun dönem sonuçlar mükemmeldir ve hastaların büyük çoğunluğunda yaşam kalitesi belirgin şekilde artar.
İşlem Sonrası Yaşam
İşlem sonrası hastalar normal yaşamlarına dönebilir. İlk ay hafif egzersiz önerilir, sonrasında spor dahil tüm aktiviteler serbest hale gelir. Uçak yolculuğu 1 hafta sonra yapılabilir ve dalış gibi özel aktiviteler 6 ay sonra güvenli hale gelir. Düzenli doktor kontrolleri gerekir ancak özel bir yaşam kısıtlaması yoktur.
Özel Durumlar
Karmaşık kalp anatomisi olan hastalarda daha büyük cihaz gerekebilir. Kalp ritmi bozukluğu olan hastalar özel değerlendirme gerektirir. Hamilelik planlayan kadınlar işlemden 6 ay sonra güvenle hamile kalabilir.
PFO Kapatma Hakkında Sık Sorulan Sorular
PFO kapatma işlemi acı verici midir?
İşlem genel anestezi altında yapıldığı için hiç acı hissedilmez. İşlem sonrası hafif rahatsızlık olabilir ancak ağrı kesici ilaçlarla kontrol edilir.
İşlem ne kadar sürer?
Genellikle 1-2 saat sürer. Hazırlık ve uyanma süresi dahil edildiğinde toplam 4-5 saat hastanede kalış gerekir.
Cihaz vücutta hissedilir mi?
Hayır, cihaz çok küçük olduğu için hissedilmez. Zamanla vücut dokuları tarafından kaplanır ve doğal doku haline gelir.
İşlem sonrası MRI çekilebilir mi?
Evet, kullanılan cihazlar MRI uyumludur ve işlemden sonra güvenle MRI çekilebilir.
Cihaz ömür boyu durur mu?
Evet, cihaz kalıcıdır ve ömür boyu yerinde kalır. Değiştirilmesi gerekmez ve sorun yaratmaz.
İşlem sonrası ilaç kullanmak gerekir mi?
6 ay boyunca kan sulandırıcı ilaç (aspirin) kullanılır. Sonrasında genellikle ilaç gerekmez.
Spor yapmak güvenli midir?
İlk ay hafif egzersiz önerilir. Sonrasında tüm sporlar dahil normal aktiviteler yapılabilir.
Hamilelik güvenli midir?
İşlemden 6 ay sonra güvenle hamile kalınabilir. Gebelik sürecinde özel bir risk yoktur.
Kaç yaşında yapılabilir?
PFO kapatma işlemi genellikle 18-60 yaş arası önerilir ancak özel durumlarda farklı yaş gruplarında da yapılabilir.
Diş tedavisi öncesi antibiyotik gerekir mi?
İlk 6 ay diş tedavisi öncesi antibiyotik önerilir. Sonrasında gerek kalmaz.
Referans: Transcatheter PFO Closure
